Aluguel de ações. Panorama do negócio jurídico, problemas do direito estrangeiro e a eÞ ciência do modelo brasileiro e a questão do voto no direito brasileiro
Autor | Gabriel Leutewiler - Giovana Cunha Comiran - Taimi Haensel |
Páginas | 169-192 |
169
∆ΟΥΤΡΙΝΑ & ΑΤΥΑΛΙ∆Α∆ΕΣ
ALUGUEL DE AÇÕES
Panorama do negócio jurídico,
problemas do direito estrangeiro
e a efi ciência do modelo brasileiro
e a questão do voto no direito brasileiro
Introdução
Ορα χηαµαδο δε εµπρστιµο δε α⌡εσ,
ορα δενοµιναδο (ιµπροπριαµεντε, µασ δε
φορµα ρεχορρεντε) δε αλυγυελ δε α⌡εσ, φατο
θυε εσταµοσ διαντε δε νεγ⌠χιο ϕυρδιχο δε
γρανδε ϖυλτο (πελοσ ϖαλορεσ θυε µοϖιµεντα)
ε δε ιµπορτνχια ινστρυµενταλ παρα ο µερχαδο
δε χαπιταισ (πελασ φυν⌡εσ θυε δισχορρερεµοσ
α σεγυιρ).
Ο νµερο ρεδυζιδο δε δισχυσσ⌡εσ ϕυρ−
διχασ σοβρε ο τεµα νο ρε⇓ ετε α ρελεϖνχια
εχονµιχα θυε ο αλυγυελ δε α⌡εσ τεµ παρα
ο ∆ιρειτο Βρασιλειρο. Ρε⇓ ετε, τοδαϖια, ο γραυ
δε σεγυρανα ε α χρεδιβιλιδαδε χοµ θυε ταισ
ΓΑΒΡΙΕΛ ΛΕΥΤΕΩΙΛΕΡ
ΓΙΟςΑΝΑ ΧΥΝΗΑ ΧΟΜΙΡΑΝ
ΤΑΙΜΙ ΗΑΕΝΣΕΛ
Introdução. I. Considerações gerais sobre a operação de empréstimo de ações
no direito brasileiro: 1. Histórico – Evolução normativa; 2. A operação de
empréstimo de ações – Estrutura e função; 3. Natureza jurídica – O mútuo
feneratício. II. Problemas estrangeiros e a efi cácia do modelo pátrio: 1. Os
problemas no mercado estrangeiro de empréstimo de ações: as operações de
venda a descoberto; 2. Efi ciência do modelo brasileiro. III. Empréstimo de ações
e os problemas relacionados ao exercício do direito de voto: 1. Titularidade
da ação e o direito de voto; 2. Proporcionalidade entre poder econômico e
poder político nas sociedades: o problema da “compra de votos” por meio de
empréstimos de ações; 3. Casos de empréstimos com implicações sobre o poder
de voto analisados pela CVM e o sistema brasileiro de contenção de abusos.
Referências bibliográfi cas.
οπερα⌡εσ ϖµ σενδο χυρσαδασ νο µερχαδο
δε χαπιταισ ναχιοναλ δεσδε συα ινστιτυιο.
Χοµπροϖαο διστο θυε, εµ 2010, α
ΒΜ&ΦΒοϖεσπα Σ/Α Βολσα δε ςαλορεσ, Μερ−
χαδορια ε Φυτυροσ (ΒΜ&ΦΒοϖεσπα) ανυν−
χιου τερ αλχαναδο ο ϖολυµε ⇒ νανχειρο ηιστ⌠−
ριχο δε Ρ∃ 465.605.784.349,80 εµ 971.558
οπερα⌡εσ δε αλυγυελ δε α⌡εσ ρεγιστραδασ1
νο σιστεµα δο Βανχο δε Ττυλοσ (ΒΤΧ),
θυε οργανιζα ασ οπερα⌡εσ δε εµπρστιµο δα
1. ∆ισπονϖελ εµ http://www.bmfbovespa.com.
br/pt-br/noticias/2011/emprestimo-de-acoes-atinge-
recorde-em-2010-com-465-bilhoes-em-contratos-regis
trados-2011-01-04.aspx?tipoNoticia=1&idioma=pt-br,
αχεσσο εµ 5.6.2011.
Doutrina & Atualidades
X-04_161-162.indd 169X-04_161-162.indd 169 04/04/2013 09:21:5204/04/2013 09:21:52
ΡΕςΙΣΤΑ ∆Ε ∆ΙΡΕΙΤΟ ΜΕΡΧΑΝΤΙΛ 161/162
170
2. ΧΒΛΧ ⊃ α χµαρα δα ΒΜ&ΦΒοϖεσπα θυε
πρεστα, εµ χαρ〈τερ πρινχιπαλ, σερϖιοσ δε χοµπενσαο,
λιθυιδαο ε γερενχιαµεντο δε Ρισχο δε Οπερα⌡εσ δο
Σεγµεντο Βοϖεσπα. Ταµβµ ρεσπονσ〈ϖελ πελα πρεστα−
ο δε σερϖιοσ δε χυστ⌠δια ε δε χεντραλ δεποσιτ〈ρια παρα
οσ ατιϖοσ νεγοχιαδοσ νο Σεγµεντο Βοϖεσπα; (...) (Pro-
cedimentos Operacionais da Câmara de Compensação,
Liquidação e Gerenciamento de Riscos de Operações
no Segmento Bovespa, e da Central Depositária de
Ativos ϖερσο δε 24.8.2010).
3. Μαρια Παυλα Αυτραν, Αλυγυελ δε α⌡εσ βατε
ρεχορδε εµ µαιο, Folha de S. Paulo, 13.6.2011.
4. ∆ισπονϖελ εµ http://www.bmfbovespa.com.
br/BancoTitulosBTC/Estatisticas.aspx?Idioma=pt-br,
αχεσσο 22.7.2012.
ΧΒΛΧ.2 Σ⌠ νο µσ δε µαιο δε 2011, φοραµ
αλχαναδασ 121.971 οπερα⌡εσ, ρεπρεσεντανδο
υµ αυµεντο δε 39% εµ ρελαο αο µεσµο
µσ δο ανο αντεριορ.3 ϑ〈 εµ µαιο δε 2012,
ρεαλιζαραµ−σε 125.361 οπερα⌡εσ.4
Νεστε αρτιγο, βυσχαρεµοσ δελινεαρ, δε
ινχιο, οσ τραοσ διστιντιϖοσ θυε χαραχτεριζαµ
α οπεραο δε εµπρστιµο δε α⌡εσ νο Βρα−
σιλ. Παρα ταντο, αβορδαρεµοσ α εϖολυο δο
ρεγραµεντο σοβρε ο τεµα, α εστρυτυρα τπιχα
δα οπεραο (ε συασ φυν⌡εσ παρα ασ παρτεσ
ενϖολϖιδασ) ε νοσσασ χονχλυσ⌡εσ σοβρε α
νατυρεζα ϕυρδιχα δο ινστιτυτο. Τεµ−σε, νεσσεσ
ιτενσ ινιχιαισ, υµ πανοραµα γεραλ δα θυεστο.
Να σεθυνχια, χονφρονταρεµοσ χαραχτερστιχασ
εσπεχ⇒ χασ δο σιστεµα ϕυρδιχο π〈τριο θυε
ρεγε ο εµπρστιµο δε α⌡εσ χοµ προβλεµασ
εξπεριµενταδοσ πορ ουτρασ ϕυρισδι⌡εσ, σο−
βρετυδο πελοσ Εσταδοσ Υνιδοσ, δε µανειρα
α εϖιδενχιαρ ασ χαραχτερστιχασ θυε τραζεµ
ε⇒ χινχια ε σεγυρανα αο µοδελο π〈τριο. Πορ
⇒ µ, εξαµιναρεµοσ α θυεστο δο εξερχχιο δο
ϖοτο εµ ρελαο ◊σ α⌡εσ οβϕετο δε εµπρσ−
τιµο, απρεσεντανδο φυνδαµενταο ϕυρδιχα
παρα εµβασαρ ο εξερχχιο δο διρειτο δε ϖοτο
πελο τοµαδορ.
I. Considerações gerais sobre
a operação de empréstimo de ações
no direito brasileiro
1. Histórico – Evolução normativa
Α ⇒ γυρα δο εµπρστιµο δε α⌡εσ δε−
µονστρα, νο ηιστ⌠ριχο δο δεσενϖολϖιµεντο
δε σευσ νορµατιϖοσ νο ∆ιρειτο Βρασιλειρο, α
πρεοχυπαο ρεχορρεντε δο ρεγυλαδορ χοµ α
αθυιεσχνχια πρϖια ε εξπρεσσα, πορ παρτε δο
µυτυαντε δο εµπρστιµο, ασσιµ χοµο χοµ
α δισπονιβιλιζαο δε γαραντιασ συ⇒ χιεντεσ α
ασσεγυραρ α λιθυιδαο δα οπεραο. ςερεµοσ,
να σεθυνχια, α εϖολυο δοσ νορµατιϖοσ δο
Χονσεληο Μονετ〈ριο Ναχιοναλ (ΧΜΝ) ε δα
Χοµισσο δε ςαλορεσ Μοβιλι〈ριοσ (ΧςΜ)
σοβρε α µατρια.
Ενχοντρα−σε α φορµα εµβριον〈ρια δο εµ−
πρστιµο δε α⌡εσ να Ινστρυο ΧςΜ ν. 51,
δε 9 δε ϕυνηο δε 1986, θυε ρεγυλαµεντου α
χονχεσσο δε ⇒ νανχιαµεντο, πελασ σοχιεδαδεσ
χορρετορασ ε διστριβυιδορασ δε ττυλοσ ε ϖαλορεσ
µοβιλι〈ριοσ, παρα χοµπρα δε α⌡εσ. Νεστα
ινστρυο, εµ τερµοσ γεραισ, αυτοριζαϖα−σε
θυε σοχιεδαδεσ χορρετορασ ε διστριβυιδορασ
εµπρεστασσεµ α σευσ χλιεντεσ α⌡εσ δε χοµ−
πανηιασ αβερτασ λισταδασ εµ βολσα παρα α ϖενδα
νο µερχαδο ◊ ϖιστα, εµ νοµε δο πρ⌠πριο
τοµαδορ δο εµπρστιµο.
Υµα δχαδα µαισ ταρδε, ο ΧΜΝ εδιτου
α Ρεσολυο ν. 2.268, δε 10 δε αβριλ δε 1996
(Ρεσολυο ΧΜΝ 2.268), ατενδενδο α
ρεχοµενδαο δο Γρυπο δοσ 305 νο σεντιδο
δε φοµενταρ ο εµπρστιµο δε ττυλοσ χοµο
φορµα δε διµινυιρ ο ρισχο δε λιθυιδαο δασ
οπερα⌡εσ νο µερχαδο δε χαπιταισ.6 Ρεφεριδα
ρεσολυο πρεϖια ασ χονδι⌡εσ ελεµενταρεσ
5. Βραζιλιαν ρεγυλατιονσ ον στοχκ λενδινγ γενε−
ραλλψ φολλοω τηε ρεχοµµενδατιονσ οφ τηε Γρουπ οφ Τηιρτψ,
τηε βοδψ µαδε υπ οφ ρεπρεσεντατιϖεσ οφ τηε ωορλδσ µοστ
ιµπορταντ ⇒ νανχιαλ ινστιτυτιονσ ανδ στοχκ εξχηανγεσ.
Στοχκ λενδινγ τρανσαχτιονσ ινϖολϖε συβσταντιαλ ρισκ, σο
χλεαρ γυιδελινεσ ανδ αδεθυατε χοντρολσ αρε εσσεντιαλ.
Ωιτη τηισ ιν µινδ, τηε Βραζιλιαν Μονεταρψ Χουνχιλ ιν
Χεντραλ Βανκ Ρεσολυτιον 2.268 οφ Απριλ 1996, αυτηοριζεσ
εντιτιεσ προϖιδινγ σερϖιχεσ οφ σεττλεµεντ, ρεγιστρατιον
ανδ χυστοδψ (χυστοδιανσ) το οφφερ στοχκ λενδινγ σερϖι−
χεσ υσινγ σηαρεσ ισσυεδ βψ πυβλιχλψ−ηελδ χοµπανιεσ ιν
τηειρ χυστοδψ (Φερνανδο Πραδο Φερρειρα ε Γυιληερµε
δε Αλµειδα Λειτε, Βραζιλ ιντροδυχεσ χοµπρεηενσιϖε
στοχκ λενδινγ ρεγιµε, ιν International Financial Law
Review, µαρ./1997, π. 33).
6. Χονφορµε α ρεχοµενδαο δο Γ30, ασ
αυτοριδαδεσ χοµπετεντεσ δεϖεµ περµιτιρ θυε ττυλοσ
σεϕαµ τοµαδοσ ε δοαδοσ εµ εµπρστιµο χοµο φορ−
µα δε µαξιµιζαρ α λιθυιδαο δασ τρανσα⌡εσ χοµ
ϖαλορεσ µοβιλι〈ριοσ (ΒΜ&ΦΒοϖεσπα, Folheto BTC,
µαρ./2010, π. 3).
X-04_161-162.indd 170X-04_161-162.indd 170 04/04/2013 09:21:5204/04/2013 09:21:52
Para continuar a ler
PEÇA SUA AVALIAÇÃO