A solicitação de lista de acionistas (Arts. 126, § 3o, E 100, § 1o): Legitima ção do pedido e limites da discricionariedade da administra ção da companhia
| Autor | Bruno Robert |
| Páginas | 100-145 |
ΡΕςΙΣΤΑ ∆Ε ∆ΙΡΕΙΤΟ ΜΕΡΧΑΝΤΙΛ 161/162
100
A SOLICITAÇÃO DA LISTA DE ACIONISTAS
(ARTS. 126, § 3o, E 100, § 1o):
LEGITIMAÇÃO DO PEDIDO
E LIMITES DA DISCRICIONARIEDADE
DA ADMINISTRAÇÃO DA COMPANHIA
Doutrina & Atualidades
1. Introdução
Νο δια 12 δε ϕυνηο δεστε ανο δε 2012,
δυραντε ο ϕυλγαµεντο δο Προχεσσο Αδµι−
νιστρατιϖο Σανχιοναδορ ΠΑΣ 27/2005 πελα
ΒΡΥΝΟ ΡΟΒΕΡΤ
1. Introdução. 2. Ação coletiva e ativismo societário. 3. Pedido público de
procuração e a facilitação do acesso dos acionistas às deliberações assem-
bleares. 4. Os benefícios da articulação entre os acionistas minoritários. 5. Os
efeitos da articulação entre o potencial adquirente do controle e os acionistas
não controladores. 6. A solicitação da lista de acionistas e da relação de
seus endereços. 7. Art. 126, § 3o, da Lei das S/A. 8. Art. 100, § 1o, da Lei das
S/A. 9. O despropósito da diferenciação entre lista de acionistas e relação de
endereços. 10. Parecer de Orientação CVM n. 30. 11. Art. 30 da Instrução
CVM n. 481/2009. 12. Ofício-Circular CVM/SEP/n. 002/2012. 13. Art. 23, §
1o, da Instrução CVM n. 472/2008: fundos de investimento. 14. The Securities
Exchange Act of 1934, § 14. 15. The Delaware General Corporation Law, §§
219 e 220. 16. Precedentes no direito norte-americano. 17. Precedentes da
Comissão de Valores Mobiliários. 18. Proc. CVM n. RJ/2009/5356 – Con-
sulta AMEC. 19. Apelação TJSP 0198806-94.2008.8.26.0100. 20. Os arts.
100, § 1o, e 126, § 3o: procedimento padrão e “fast track”. 21. Os limites
da discricionariedade da administração da companhia. 22. A necessidade
de justifi cativa e o ônus da comprovação (Carpenter ϖσ. Texas Air Corp.,
Frank DeRosa ετ αλ. ϖσ. The Terry Steam Turbine Company ετ αλ.). 23. A
articulação inespecífi ca entre os acionistas como fundamento da solicitação.
24. A desnecessidade da assembleia “iminente” e a convocação pelos mi-
noritários (art. 123, parágrafo único, “c” e “d”). 25. Solicitação para fi ns
meramente comerciais. 26. Motivações políticas. 27. A solicitação da relação
de endereços de acionistas para fi ns de oferta pública de aquisição de ações
(Mesa Petroleum Co. ϖσ. Aztec Oil & Gas Company). 28. Efeitos da restrição
abusiva ao acesso à lista de acionistas (Wood, Walker & Co. ετ αλ. ϖσ. Fred
M. Evans ετ αλ.). 29. Hipóteses de utilização abusiva da lista de acionistas e
seus efeitos. 30. Conclusão.
Χοµισσο δε ςαλορεσ Μοβιλι〈ριοσ, αχιονιστασ
µινοριτ〈ριοσ δα Λαεπ Ινϖεστµεντσ Λτδ. χοµ−
παρεχεραµ ◊ σεδε δα αυταρθυια παρα χοβραρ
πεσσοαλµεντε δε σευσ διρετορεσ προϖιδνχιασ
χοντρα συποστοσ αβυσοσ πρατιχαδοσ πελοσ χον−
τρολαδορεσ δαθυελα σοχιεδαδε.
X-04_161-162.indd 100X-04_161-162.indd 100 04/04/2013 09:21:4004/04/2013 09:21:40
101
∆ΟΥΤΡΙΝΑ & ΑΤ ΥΑΛΙ∆Α∆ΕΣ
Εσταϖαµ εµ ϕυλγαµεντο χονσεληειροσ
δε αδµινιστραο δα Παρµαλατ, αχυσαδοσ ε
χονδεναδοσ πρινχιπαλµεντε πελο δεσχυµπρι−
µεντο δα οβριγαο δε ⇒ ξαρ α οριεντα ο γεραλ
δοσ νεγ⌠χιοσ δα χοµπανηια, ε δε ⇒ σχαλιζαρ α
γεστο δοσ διρετορεσ. Α Λαεπ υµα εµπρεσα
σεδιαδα εµ Βερµυδα, χοµ Β∆Ρσ νεγοχιαδοσ
να βολσα δε ϖαλορεσ βρασιλειρα ε θυε αδθυιριυ ο
χοντρολε δα Παρµαλατ δυραντε ο σευ προχεσσο
δε ρεχυπεραο ϕυδιχιαλ.
Ασ ρειϖινδιχα⌡εσ δοσ µινοριτ〈ριοσ νο
εραµ ρελαχιοναδασ διρεταµεντε ◊ µατρια
εµ ϕυλγαµεντο, θυε αβερτο αο πβλιχο,
ου χοµ οσ αχυσαδοσ. Ελεσ ρεχλαµαϖαµ δε
υµα σριε δε νοϖασ εµισσ⌡εσ δε Β∆Ρσ πελα
Λαεπ θυε λεϖαραµ ◊ διλυιο δοσ αχιονιστασ
µινοριτ〈ριοσ ε ◊ θυεδα σιγνι⇒ χατιϖα δο ϖαλορ
δε σευσ ττυλοσ.
Αινδα ασσιµ, ηουϖε δισχυσσ⌡εσ διρετασ
εντρε διρετορεσ δα ΧςΜ ε οσ µινοριτ〈ριοσ.
Οσ ϕορναισ δο δια ρελαταραµ βατε−βοχασ1 ε
προτεστοσ α ρεσπειτο δασ ρεσπονσαβιλιδαδεσ δο
⌠ργο ρεγυλαδορ δο µερχαδο δε χαπιταισ.
Αο θυε τυδο ινδιχα, πορταντο, φοι ο
πριµειρο προτεστο οργανιζαδο ε πεσσοαλ α
ρεσπειτο δο µερχαδο δε χαπιταισ βρασιλειρο
θυε βατευ διρεταµεντε ◊ πορτα δα ΧςΜ. Υµα
µανιφεσταο πβλιχα, ρελαταδα ιµεδιαταµεντε
πελα ιµπρενσα πρεσεντε, θυε χολοχου φρεντε α
φρεντε ινϖεστιδορεσ δε υµα εµπρεσα εστραν−
γειρα θυε νεγοχια σευσ Β∆Ρσ νο πασ ε οσ
ρεπρεσενταντεσ δο γοϖερνο ρεσπονσ〈ϖεισ πελα
ρεγυλαο δο µερχαδο.
Ναδα µαλ παρα υµ πασ αχοστυµαδο αο
ποδερ δε χοντρολε χονχεντραδο ε ◊ πασσιϖιδαδε
ιρρελυταντε δοσ αχιονιστασ µινοριτ〈ριοσ. Ναδα
µαλ παρα υµ µερχαδο θυε ατ πουχο µαισ δε
υµα δχαδα ατρ〈σ ενγατινηαϖα χοµ ρελαο α
συα ρεγυλαο ε σοφρια χονσταντεµεντε χοµ
ο ηιστ⌠ριχο δε αβυσοσ πορ παρτε δοσ χοντρο−
λαδορεσ.2
Εµ θυε πεσεµ ασ δϖιδασ α ρεσπειτο δε
θυεµ ανδα χοµ α ραζο νεσσε χασο, σε α ΧςΜ
ου οσ αχιονιστασ µανιφεσταντεσ, ο φατο θυε
ο µερχαδο δε χαπιταισ βρασιλειρο τεµ εσταδο
ρεαλµεντε µαισ αγιταδο νοσ λτιµοσ ανοσ.
Νο ◊ τοα, α τεµποραδα δε ασσεµβλειασ
δεστε ανο τρουξε δυασ ουτρασ νοϖιδαδεσ αλ−
ϖισσαρειρασ παρα θυεµ αδµιρα ο διρειτο σοχιε−
τ〈ριο. ∆οισ πεδιδοσ πβλιχοσ δε προχυραο,
προµοϖιδοσ πορ αχιονιστασ µινοριτ〈ριοσ, δε
αχορδο χοµ οσ πρεχειτοσ δα Ινστρυο ΧςΜ
ν. 481/2009.
Νο πριµειρο, θυε σε ποδε χονσιδεραρ
χοµο α ιναυγυραο ο⇒ χιαλ δα Ινστρυ ο ΧςΜ
ν. 481/2009 χοµ ρελαο α εσσα µατρια, α
ςινχι Παρτνερσ προµοϖευ υµ πεδιδο πβλιχο
δε προχυραο παρα µοδι⇒ χαρ ο δισποσιτιϖο δο
εστατυτο σοχιαλ δα ςαλιδ Σολυ⌡εσ ε Σερϖιοσ
δε Σεγυρανα εµ Μειοσ δε Παγαµεντο ε
Ιδεντι⇒ χαο Σ/Α θυε δισχιπλιναϖα α χηαµα−
δα poison pill, παρα, εντρε ουτρασ µατριασ,
εξχλυιρ α ρεσπεχτιϖα cláusula pétrea. Ταντο ο
πρ⌠πριο πεδιδο πβλιχο, θυαντο ο οβϕετο δο
πεδιδο απρεσενταραµ αο µερχαδο βρασιλειρο
υµα οπεραο σεµ πρεχεδεντεσ δο ποντο
δε ϖιστα δα σο⇒ στιχαο δα τεορια σοχιετ〈ρια
συβϕαχεντε.
Λογο απ⌠σ, α Πολο Χαπιταλ ταµβµ σε
ενγαϕου εµ υµ πεδιδο πβλιχο δε προχυρα−
ο, χοµ ο οβϕετιϖο δε θυεστιοναρ οσ εντο
αδµινιστραδορεσ δα Γα⇒ σα Σ/Α ε ινδιχαρ υµα
νοϖα αδµινιστραο χοµ ο αποιο δοσ δεµαισ
αχιονιστασ δα χοµπανηια.
Τυδο α δεµονστραρ θυε, σε ηαϖια δϖιδα
σε α δισπερσο αχιον〈ρια νο µερχαδο βρασιλειρο
ερα υµα ρεαλιδαδε, εσσα δϖιδα δειξου δε
εξιστιρ.3 Υµ πεδιδο πβλιχο δε προχυραο
1. Χφ., π. ε.: http:/20/20www.valor.com.br/20emp
resas/202710872/20minoritarios-da-laep-batem-boca-
com-colegiado-da-cvm/20.
2. Χοµο χονσεθυνχια, ο Βρασιλ σε ενχοντρα νο
τοπο δα λιστα δοσ πασεσ χοµ οσ µαιορεσ πρµιοσ δε
χοντρολε, παγοσ δε µοδο προπορχιοναλ ◊ φαχιλιδαδε δοσ
χοντρολαδορεσ δε εξτραρεµ βενεφχιοσ πριϖαδοσ ◊ χυστα
δα χοµπανηια ε δοσ αχιονιστασ. Α ρεσπειτο: Αλεξανδερ
∆ψχκ ε Λυιγι Ζινγαλεσ, Πριϖατε βενε⇒ τσ οφ χοντρολ: αν
ιντερνατιοναλ χοµπαρισον, ιν The Journal of Finance,
ϖολ. ΛΙΞ, ν. 2, ππ. 537−600, 2004, ε Τατιανα Νενοϖα,
Τηε ϖαλυε οφ χορπορατε ϖοτεσ ανδ χοντρολ βενε⇒ τσ: α
χροσσ−χουντρψ αναλψσισ, ιν Journal of Financial Eco-
nomics 68/20325−351, 2001.
3. Α ρεσπειτο δα τενδνχια δε δισπερσο νο Μερ−
χαδο αχιον〈ριο βρασιλειρο, χφ. Εριχα Γοργα, Χηανγινγ
X-04_161-162.indd 101X-04_161-162.indd 101 04/04/2013 09:21:4004/04/2013 09:21:40
ΡΕςΙΣΤΑ ∆Ε ∆ΙΡΕΙΤΟ ΜΕΡΧΑΝΤΙΛ 161/162
102
θυε πρετενδε εξχλυιρ δισποσι⌡εσ εστατυτ〈ριασ
θυε ενχαρεχεµ α δισπυτα πελο χοντρολε δε
υµα χοµπανηια ε υµ ουτρο πεδιδο θυε ϖισα
α δισπυτα πελα αδµινιστραο δε υµα σοχιεδα−
δε σ⌠ οχορρεµ εµ υµ αµβιεντε θυε δε φατο
απρεσεντε αλγυµα δισπερσο.
⊃ χλαρο, νο ενταντο, θυε εσσα νοϖα ρεα−
λιδαδε αινδα ρεστριτα α υµ νµερο ν⇒ µο
δε εµπρεσασ ναχιοναισ. Ε θυε αινδα η〈 σριοσ
θυεστιοναµεντοσ σοβρε α χαπαχιδαδε δε αδαπ−
ταο δα ρεγυλαο ναχιοναλ, δα λει σοχιετ〈ρια
βρασιλειρα ε δασ πρ⌠πριασ ινστιτυι⌡εσ δο πασ
α υµ χοντεξτο εχονµιχο θυε ϖεµ ιµπυλ−
σιονανδο ο δεσενϖολϖιµεντο δο µερχαδο
δε χαπιταισ βρασιλειρο χοµ υµα ϖελοχιδαδε
συρπρεενδεντε.
Α Λει δασ Σοχιεδαδεσ πορ Α⌡εσ, πορ
εξεµπλο, χαυσα αδµιραο αο τερ πρεϖιστασ
εµ σευ τεξτο δισποσι⌡εσ θυε περµανεχεραµ
λατεντεσ πορ δχαδασ ε θυε, χοµ ο µενορ
γοτεϕο δε δισπερσο νο µερχαδο αχιον〈ριο,
γερµιναραµ χοµο θυε δε παρτε αλγυµα εµ
τοδα συα εξυβερνχια.
Εστ〈 λ〈, πορ εξεµπλο, ο ♣ 2ο δο αρτ. 126,
α ρεσπειτο δοσ πεδιδοσ πβλιχοσ δε προχυραο
ε θυε ϕ〈 χονσταϖα δο τεξτο οριγιναλ δα λει,
εµ 1976.
⊃ δε φατο εσπαντοσο παρα υµ αδϖογαδο
δε διρειτο σοχιετ〈ριο νο Βρασιλ πασσαρ α ουϖιρ
δϖιδασ πορ παρτε δε αδµινιστραδορεσ α ρεσπει−
το δε εµ θυαισ σιτυα⌡εσ ποδε σερ φορνεχιδα
α λιστα δοσ αχιονιστασ δε συα χοµπανηια, ε
ρεσπεχτιϖοσ ενδερεοσ, παρα δετερµιναδο
αχιονιστα θυε α σολιχιτου; ασσιµ χοµο ουϖιρ
γεστορεσ δε φυνδοσ δε ινϖεστιµεντο ρεχλαµα−
ρεµ δοσ αβυσοσ πρατιχαδοσ πορ αδµινιστρα−
δορεσ θυε νο φορνεχεραµ α µεσµα λιστα, πορ
ελεσ σολιχιταδα.
Εσσα µατρια ταµβµ εστ〈 λ〈: ο αρτ. 100,
♣ 1ο, α ρεσπειτο δο διρειτο γεραλ δε ινφορµαο
δο αχιονιστα ε θυε χονστα δα ρεδαο οριγιναλ
δα λει, αινδα θυε µοδι⇒ χαδο χοµ α ρεφορµα
δε 1997, ε ο ♣ 3ο δο αρτ. 126, θυε, ινχλυδο
να µεσµα ρεφορµα, πρεϖ ο διρειτο δε δετερ−
µιναδοσ αχιονιστασ ρεθυισιταρεµ α ρελαο δε
ενδερεοσ δοσ δεµαισ αχιονιστασ δα χοµπα−
νηια, παρα χερτοσ ⇒ νσ.
Σο δισποσι⌡εσ σιµπλεσ, χριαδασ χοµ α
χονδιο εξπρεσσα ου τ〈χιτα δε πρεενχηιµεντο
πελα ΧςΜ, µασ αβσολυταµεντε περτινεντεσ.
Εσσασ δισποσι⌡εσ, χοµο διϖερσασ ουτρασ
δα λει αχιον〈ρια, ενχοντραραµ ⇒ ναλµεντε σευ
µοµεντο δε υτιλιδαδε.
Τεµπεστιϖαµεντε, αλι〈σ, α πρ⌠πρια ΧςΜ
αντεϖιυ εσσε µοµεντο ε σε πρεπαρου χοµ α
οπορτυνα Ινστρυο ΧςΜ ν. 481/2009, θυε,
εντρε ουτρασ µατριασ, ρεγυλου ο πεδιδο π−
βλιχο δε προχυραο, ινχλυινδο−σε α ασ ρεγρασ
παρα σολιχιταο ε δισπονιβιλιζαο δα ρελαο
δε ενδερεοσ δοσ αχιονιστασ.4
⊃ υµα νοϖα ρεγυλαµενταο, πορταντο,
θυε βυσχα δισχιπλιναρ υµα νοϖα ρεαλιδαδε
δο µερχαδο ναχιοναλ. Υµ µερχαδο θυε εστ〈
δε⇒ νιτιϖαµεντε εµ ροτα δε χοµπλεξι⇒ χαο,
χοµ σιτυα⌡εσ χονχρετασ ε σιναισ ρεαισ δε δε−
σενϖολϖιµεντο, θυε ϕ〈 δειξαραµ δε σερ µερα
εσπεχυλαο.
Εσσασ σο, α τοδο σεντιρ, ραζ⌡εσ µαισ δο
θυε συ⇒ χιεντεσ παρα ϕυστι⇒ χαρ εστε πριµειρο
εστυδο α ρεσπειτο δα λιστα δε αχιονιστασ ε δε
συα δισχιπλινα, εσπεχι⇒ χαδα νο ♣ 1ο δο αρτ. 100
ε νο ♣ 3ο δο αρτ. 126, δα Λει δασ Σοχιεδαδεσ
πορ Α⌡εσ.
2. Ação coletiva e ativismo societário
Α ρεδυο δοσ χυστοσ θυε οσ αχιονιστασ
ινχορρεµ παρα σε ενγαϕαρ νασ δεχισ⌡εσ δε υµα
χοµπανηια ο ποντο δε παρτιδα δε θυαλθυερ
τηε παραδιγµ οφ στοχκ οωνερσηιπ φροµ χονχεντρατεσ
τοωαρδσ δισπερσεδ οωνερσηιπ? Εϖιδενχε φροµ Βραζιλ
ανδ χονσεθυενχεσ φορ εµεργινγ χουντριεσ, ιν Cornell
Law Faculty Working Papers, paper 42, 2008 ε Εδυαρδο
Σεχχηι Μυνηοζ, ∆εσα⇒ οσ δο διρειτο σοχιετ〈ριο βρασι−
λειρο να δισχιπλινα δα χοµπανηια αβερτα: αϖαλιαο δοσ
σιστεµασ δε χοντρολε, ιν Ροδριγο Ρ. Μοντειρο δε Χαστρο
ε Λεανδρο Σαντο δε Αραγο (χοορδσ.), Direito Societário:
Desafi os Atuais, Σο Παυλο, Θυαρτιερ Λατιν, 2008.
4. Χφ. Βρυνο Ροβερτ, Προξψ σολιχιτατιον ανδ σηα−
ρεηολδερ διρεχτορ νοµινατιονσ ιν Βραζιλ: α χοµπαρατιϖε
αναλψσισ οφ Ινστρυο ΧςΜ ν. 481/202009, ιν RDM
155−156/2076 ε σσ.
X-04_161-162.indd 102X-04_161-162.indd 102 04/04/2013 09:21:4104/04/2013 09:21:41
Para continuar a ler
PEÇA SUA AVALIAÇÃO